W branży handlowej w Polsce pracuje 3,6 mln osób, czyli 26% ogółu pracujących. Blisko dwie trzecie pracowników handlu stanowią kobiety. Sektor oferuje również wiele miejsc pracy dla osób młodych, dopiero wchodzących na rynek pracy, oraz dla osób o niższych kwalifikacjach.
Badań dotyczących oceny wielkości i rodzaju obciążeń występujących w pracy osób zatrudnionych w handlu detalicznym na stanowiskach pracy fizycznej jest bardzo mało. Jedne z nielicznych badań dotyczące tej grupy pracowników zostały przeprowadzone przez pracowników Zakładu Fizjologii Pracy i Ergonomii Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi.
Badaniami objęto grupę osób reprezentujących wszystkie stanowiska występujące w placówkach handlowych.
Z przeprowadzonych badań wynikało, że dolegliwości układu ruchu stanowią poważny problem zdrowotny u pracowników hiper- i supermarketów.
Dolegliwości w pracy kobiet
W grupie kobiet najwięcej nowych przypadków dolegliwości dotyczyło szyi (17%) oraz okolicy lędźwiowo−krzyżowej, barków i ramion (po 15 %). Dolegliwości odcinka lędźwiowo−krzyżowego skorelowane były również z wysokim poziomem stresu i zmęczeniem przewlekłym. Z kolei bóle bioder i stóp dotyczyły kobiet, które podczas pracy dużo chodziły.
Analizując, jakie czynniki związane z pracą sprzedawcy mają największy wpływ na występowanie dolegliwości, stwierdzono, że wśród kobiet były to: konieczność chodzenia z ciężarem (lub − długotrwale bez), konieczność pochylania się oraz stres.
Zagrożenia w sklepach wielko-powierzchniowych
Badania wskazują, że problem dolegliwości układu ruchu wśród pracowników hiper− i supermarketów wymaga uwagi zarówno pracodawców, jak i lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad tą grupą zawodową. Fakt, że występowanie jakichkolwiek dolegliwości zgłaszało aż 83% kobiet, a częstych dolegliwości (co tydzień lub częściej) − 63% jest bardzo niepokojący, zwłaszcza że badana grupa była relatywnie młoda (średnio 30 lat). Można oczekiwać, że z wiekiem częstość i nasilenie dolegliwości będą wzrastać.
Zagrożenia w małych punktach handlowych
Sprzedawcy w handlu detalicznym narażeni są na wypadki, a praca jest wyczerpująca i wymaga dużej odporności na stres. Nadmierne obciążenie fizyczne i psychiczne osób zatrudnionych w handlu detalicznym jest jednym z podstawowych źródeł ich niezadowolenia z pracy oraz istotną przyczyną dużej fluktuacji kadr. Oczywiście, nie w każdym przypadku zagrożenia są identyczne. W mniejszych sklepach zwykle zagrożeń jest więcej, natomiast w dużych marketach, gdzie zadania podzielone są między wielu pracowników, część zagrożeń jest specyficzna wyłącznie dla niektórych stanowisk.
Bardzo ważne są też odpowiednie szkolenia. Niedostosowanie programu szkoleń bhp do problematyki zagrożeń specyficznych dla konkretnego sklepu powoduje, że ich treść jest niedopasowana do wymogów firmy. Tym samym rośnie ryzyko niepodjęcia odpowiedniego działania w celu ograniczenia narażenia na czynniki mogące powodować zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników.
Źródło materiały CIOP i PIB