Wypalenie zawodowe – co je powoduje?
Wypalenie zawodowe najczęściej dotyczy zawodów, w których występuje bliski kontakt z innymi ludźmi, a także zaangażowanie emocjonalne w ich problemy, np.: pielęgniarki, lekarze, nauczyciele, psycholodzy. Wypalenie to syndrom, który wynika z chronicznego stresu związanego z pracą (o stresujących zawodach pisaliśmy tutaj).
W ubiegłym roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) doprecyzowała definicję wypalenia zawodowego. Według ICD-11 to efekt doświadczania chronicznego stresu związanego z pracą, jest to syndrom, zdefiniowany przez trzy wymiary:
- wyczerpanie i brak energii, a przez to zmniejszoną skuteczność zawodową,
- zwiększony dystans mentalny do pracy,
- cyniczne lub negatywne nastawienie do pracy.
Z kolei Christina Maslach definiuje ten syndrom jako „zespół wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji i obniżonego poczucia dokonań osobistych, który może wystąpić u osób pracujących z innymi ludźmi w pewien określony sposób”.
O wypaleniu zawodowym możemy mówić wówczas, kiedy praca kolokwialnie mówiąc, nie daje satysfakcji, obserwujemy to zjawisko, gdy pracownik:
- jest zniechęcony do pracy,
- coraz mniej zainteresowany sprawami zawodowymi,
- ma obniżoną aktywność,
- jest drażliwy,
- odczuwa stałe napięcie psychofizyczne oraz bóle somatyczne, np. chroniczne zmęczenie, częste bóle głowy, bezsenność, ma zaburzenia gastryczne, itp.,
- jest obojętny i zdystansowany wobec problemów klienta, cyniczny i powierzchowny,
- jest niezadowolony z osiągnięć w pracy,
- jest przeświadczony o braku kompetencji oraz utraty wiary we własne możliwości,
- ma poczucie niezrozumienia ze strony przełożonych,
- może być agresywny (agresja werbalna),
- ucieka od pracy (absencja).
Przyczyny wypalenia zawodowego
Przyczyn tego zjawiska należy doszukiwać się w trzech aspektach: indywidualnym, interpersonalnym i organizacyjnym.
- Czynniki indywidualne. Wypaleniu zawodowemu sprzyjają takie cechy jak: bierność, niska samoocena, defensywność, niepewność, zależność, wysoka reaktywność czy silna motywacja do pracy. Osoby te często unikają trudnych sytuacji, nie wierzą we własne możliwości, a często są też perfekcjonistami, stawiając sobie wysokie wymagania.
- Czynniki interpersonalne. Są to przede wszystkim relacje na linii pracownik-klient, a wypalenie rozwija się w zawodach, gdzie następuje emocjonalne zaangażowanie się w problemy innych ludzi. Ponadto do źródeł wypalenia na tle interpersonalnym należy zaliczyć również sytuacje wynikające z konfliktów z przełożonymi i współpracownikami.
- Czynniki organizacyjne. Są to przede wszystkim nakazy i zakazy, które tworzą zbiór oczekiwań wobec pracownika. Często zakres tych oczekiwań przewyższa możliwości realizacyjne pracownika, który już jest przeciążony obowiązkami. Do tego należy dołożyć sposób ich komunikowania i pracownik zaczyna odczuwać stres. Ponadto na stan pracownika wpływają też aspekty związane ze środowiskiem fizycznym, np. hałas, zatłoczenie, źle dobrane sprzęty biurowe, itp.
Źródło: http://www.psychologia.edu.pl/
Zobacz też:
Zapraszamy do odwiedzenia: Facebook | LinkedIn | YouTube | Twitter | Google | Magazyn SEKA
