Spożycie napojów przez pracowników czasie upałów

W polskim prawie obowiązek zapewnienia pracownikom wody zdatnej do picia lub napojów został określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129 poz. 844). Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. 2019 poz. 1160), pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia napojów pracownikom zatrudnionym (w ilości zaspokajającej potrzeby pracownika), gdy na stanowisku pracy temperatura przekracza 28 °C lub jeśli przy pracach na otwartej przestrzeni temperatura otoczenia przekracza 25 °C.

Usługi BHP i PPOŻ. w naszej ofercie
Zobacz

Zalecenia

Mimo że nie istnieją precyzyjne wytyczne dotyczące ilości i częstości spożywania płynów w czasie pracy, niektóre instytucje wydały swoje rekomendacje dotyczące spożycia płynów w miejscu pracy. Według Occupational Safety and Health Administration (Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy) oraz National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH Narodowy Instytut Bezpieczeństwa i Higieny Pracy USA) pracownicy powinni pić często niewielkie ilości schłodzonej (10-15 °C) wody przed wystąpieniem uczucia pragnienia, aby przyśpieszyć opróżnianie żołądka i utrzymać dobre nawodnienie. Podczas umiarkowanej aktywności, w umiarkowanie gorących warunkach, pracownicy powinni pić szklankę wody co 15 do 20 minut (spożycie płynów nie powinno przekraczać ok. 1,5 l/h). Dużo korzystniejsze dla organizmu jest regularne, częste picie mniejszych ilości napojów niż odczekanie godziny lub dłużej, a następnie wypicie litra schłodzonej wody. Taki sposób postępowania może prowadzić do nudności, wymiotów i bólu głowy, szczególnie przy dużym obciążeniu termicznym (stresie cieplnym).

NIOSH zaproponował ilości spożywanych napojów w zależności od warunków środowiska pracy (wskaźnik WBGT) i ciężkości wykonywanej pracy. Wskaźnik WBGT służy do okresowej oceny obciążenia cieplnego pracownika na stanowisku pracy w mikroklimacie gorącym i jest funkcją pochodnych temperatury (temperatury naturalnie wilgotnej oraz temperatury poczernionej kuli).

Podczas pracy w wysokiej temperaturze należy regularnie uzupełniać płyny, niezależnie od uczucia pragnienia. Wskazanym jest także, aby pracownik spożywał płyny zarówno podczas pracy, jak i poza nią.

Nie należy pić zbyt wiele

Należy także podkreślić, że picie zbyt dużych ilości wody jest szkodliwe. Pracownicy zazwyczaj nie powinni pić więcej niż ~11 litrów w ciągu 24 godzin2. Gdy pijemy zbyt duże ilości wody możemy doprowadzić do przewodnienia organizmu (zwiększenia objętości płynu zewnątrzkomórkowego), które potencjalnie może zagrażać życiu. Przewodnienie prowadzi najczęściej do rozwoju hiponatremii, choć to zjawiska dość rzadkie i najczęściej spotykane przy jednoczesnym występowaniu chorób o podłożu somatycznym lub psychicznym. Na podstawie dostępnej literatury trudno jest jednoznacznie stwierdzić, jaka ilość spożytego płynu jest groźna dla zdrowia lub życia. Wg Instytutu Żywności i Żywienia zagrożenie to może pojawić się przy jednorazowym spożyciu dużych ilości płynów znacznie przekraczających maksymalne wydalanie wody przez nerki, które wynosi ok. 0,7-1,0 l/h. Należy jednak zauważyć, iż są przypadki gdy potrzebne jest uzupełnienie większych strat wody np. z powodu długotrwałej pracy w warunkach wysokiej temperatury. Należy wówczas rozważyć bardziej kompleksowy program zapobiegania chorobom cieplnym – tzw. heat illness.

Według powyższych zaleceń:
– odczuwanie pragnienia nie jest dobrym wskaźnikiem odwodnienia
– należy przyjmować odpowiednią ilość płynów w trakcie wysiłku fizycznego
– należy przyjmować taką ilość płynów, aby oddawany mocz był barwy słomkowej lub bezbarwny
– aby zapobiec odwodnieniu w gorącym mikroklimacie, należy m.in.:
• dostarczać nie mniej niż 5 litrów płynów
• płyny należy uzupełniać często, przyjmując je w małych porcjach, tj. 100-150 ml jednorazowo.

Zobacz też: