Praca sezonowa dla cudzoziemców

Emigracja zarobkowa istnieje od bardzo dawna. Niekorzystna sytuacja ekonomiczna kraju, bezrobocie, a nawet chęć zarobienia większej sumy pieniędzy na dom czy samochód skłaniają osoby w wieku produkcyjnym do poszukiwania zatrudnienia za granicą. Popularnością cieszy się zwłaszcza praca sezonowa, wykonywana w określonych okresach roku. Pomimo jej nietypowej specyfiki i mobilności pracowników zatrudniające firmy obowiązują te same przepisy BHP. 

Praca sezonowa i zatrudnienie cudzoziemców „na czarno” – statystyki

Praca sezonowa za granicą „na czarno” jest doskonale znana Polakom. Wielu z nich przez lata wyjeżdżało na Wyspy Brytyjskie dorabiać sezonowo do minimalnej krajowej pensji lub osiadło na stałe, nie mogąc znaleźć zatrudnienia w swoim kraju. Nielegalne zatrudnianie pracowników dla wielu przedsiębiorców to pokusa ze względu na możliwość znacznego cięcia kosztów. Oczywiście każdy zatrudniony generuje takie koszty chociażby przez konieczność opłacenia składek czy wypłaty należnych świadczeń socjalnych.

Problem nadal jest poważny. Dane statystyczne Międzynarodowej Organizacji Pracy pochodzące z 2019 roku wskazują, że w Unii Europejskiej aż 61,2% mobilnych pracowników w rolnictwie było zatrudnionych nielegalnie. W usługach bez uprawnień pracowało 15,4% zatrudnionych cudzoziemców, a w przemyśle wytwórczym 11,5%. Te osoby często nie mają świadomości tego, jakie przysługują im prawa. W efekcie są wyzyskiwani i tracą wiele ze swoich przywilejów.

Ochrona pracownika obowiązkiem pracodawcy

Praca sezonowa dla cudzoziemców istnieje również w Polsce. Dlatego pracodawcy powinni mieć świadomość, że zatrudniając pracowników mobilnych, muszą spełnić te same obowiązki co w przypadku rodaków. Podstawę stanowi szeroko rozumiane bezpieczeństwo w zakładzie pracy, dotyczące zarówno organizacji stanowiska pracy, jak i środków ochrony osobistej, szkoleń, czy pomocy medycznej.

Pracownik sezonowy z zagranicy ma te same prawa co Polak zatrudniony na etacie. Nie zawsze jednak on o tym wie, a szansa na zarobek często staje się jego priorytetem. W efekcie rezygnuje z przywilejów, jakie zapewnia zatrudnienie zgodne z prawem. Z tego powodu Państwowa Inspekcja Pracy włączyła się w akcję MIP, mającą na celu uświadamianie ludziom zatrudnionym sezonowo ich praw i wskazywanie negatywnego wpływu pracy niezarejestrowanej. Natomiast pracodawcom akcja ma wskazać korzyści z legalnego zatrudniania pracowników zagranicznych oraz informować o karach, które im grożą za nielegalne zatrudnianie.

Legalizacja pobytu i zatrudnienia cudzoziemca – praca sezonowa

Aby cudzoziemiec mógł podjąć pracę sezonową w Polsce legalnie, przedsiębiorca musi aktywnie uczestniczyć w tym procesie. Pierwszy krok zawsze stanowi uzyskanie zezwolenia na pracę sezonową – o nie ubiega się pracodawca. Warunkiem jest wykonywanie przez niego działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), która taką pracę dopuszcza. Może to być branża gastronomiczna, zakwaterowanie, czy rolnictwo. Zezwolenie jest oznaczone literą S. Wydaje je starosta.

Cudzoziemiec zatrudniany do pracy sezonowej musi mieć zezwolenie na pobyt. Jest nim wiza oznaczona symbolem 05b, wydana w celu wykonywania pracy sezonowej, lub inny podobny dokument (oprócz wizy turystycznej). Pracownicy sezonowi z niektórych państw mogą pracować w czasie pobytu w ruchu bezwizowym (90 dni), a obywatele Ukrainy, Mołdawii i Gruzji na podstawie paszportu biometrycznego. Ostatni krok pracodawcy to przekazanie potencjalnemu pracownikowi zaświadczenia o wpisie wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej. Jest on niezbędny do uzyskania wizy. Wydanie takiego zaświadczenia przez starostę uprawnia już pracodawcę do legalnego powierzania obowiązków podwładnemu.

Od tego momentu pracownik zyskuje wszystkie prawa wynikające z kodeksu pracy. Zatrudniający musi zadbać o bezpieczeństwo w zakładzie pracy także na stanowisku pracownika sezonowego i zapewnić mu wszystkie należne świadczenia, dostęp do wody pitnej, środków higieny osobistej, środków ochrony i odzieży roboczej. Obowiązkowe jest też przeprowadzenie szkolenia stanowiskowego i BHP oraz zlecenie badań lekarskich.

Zobacz też: