Rolnictwo jest jednym z najbardziej wypadkowych sektorów gospodarki i pomimo tendencji malejącej występowania wypadków śmiertelnych. Zapobieganiu wypadkom przy pracy w rolnictwie służą różne środki i metody postępowania, np. wykonanie maszyn, budynków wyposażenia według projektu uwzględniającego możliwości występowania zagrożeń, z uwzględnieniem osłon ruchomych części maszyn i napędu; dobór odpowiednich (tzn. wykwalifikowanych) osób do wykonywanego zadania; podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości rolników w zakresie zagrożeń i bezpieczeństwa pracy.
Szkolenia w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin
Zobacz
Motywacja rolników
Wpływ na zwiększenie motywacji rolników do wymiany narzędzi i maszyn na nowocześniejsze i bezpieczniejsze w użytkowaniu, wykonywania przeglądów technicznych maszyn oraz udziału w szkoleniach z zakresu bezpieczeństwa mogłyby mieć ulgi podatkowe, zniżki ubezpieczeniowe, niskooprocentowane kredyty oraz większe niż obecnie wsparcie organów państwowych lub organizacji rolniczych w kierowaniu używanego sprzętu do przeglądów technicznych.
Podnoszenie i przemieszczanie ciężkich przedmiotów
Wielu rolników wykonuje prace zgodnie z „tradycją”, tak jak robili to ich rodzice. Często nie stosują zalecanych bezpiecznych sposobów pracy. Ciężar przenoszonego przedmiotu powinien być zatem dostosowany do możliwości fizycznych danej osoby, dotyczących zarówno pracy mężczyzn, jak i kobiet oraz osób młodocianych.
Nie należy przenosić ciężarów przy skręconym kręgosłupie ani odchylać go do tyłu, bowiem taka pozycja powoduje duże obciążenie i może spowodować jego uraz. Najlepiej zastosować dostępny sprzęt wspomagający pracę, który może odciążyć układ mięśniowo-szkieletowy, czyli taczki, wózki, podnośniki, ciągnik z podnośnikiem widłowym lub chwytakiem czołowym.
Bezpieczne miejsce pracy
Miejsce pracy rolnika może się zmieniać wielokrotnie nawet w ciągu jednego dnia (obora, pole, pomieszczenie gospodarskie, silos itp.). Stąd postulat odpowiedniego zabezpieczenia barierką i/lub osłoną ochronną wszelkich otworów wrzutowych w stropach budynków gospodarskich, a także studzienek, kanałów, szamba, gnojowników i wykopów przed dostępem osób postronnych.
Środki ochrony indywidualnej
Praca w rolnictwie wymaga stosowania odzieży ochronnej, jednak w przypadku stosowania środków ochrony roślin (opryskiwanie, zamgławianie, fumigowanie, podlewanie i wprowadzanie granulatów do gleby, zaprawianie materiału siewnego) konieczne jest używanie dodatkowo środków ochrony indywidualnej (ochrona rąk i nóg, sprzęt ochrony układu oddechowego, ochrona oczu i twarzy). Ochrony rąk rękawice powinny być odporne na działanie ciekłych środków ochrony roślin, ochrony nóg – obuwie ochronne, bezpieczne lub zawodowe.
Szkolenia
Świadomość zagrożeń na stanowisku pracy, znajomość zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, posiadanie i stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej mają ogromny wpływ na bezwypadkową pracę. Warunki pracy, jakie stworzy sobie rolnik będą miały wpływ na jego bezpieczeństwo (niezależnie od warunków, na które nie ma on wpływu, np. atmosferycznych).
Maszyny
Rolnik przed nabyciem używanego sprzętu do pracy w gospodarstwie powinien zwrócić szczególną uwagę na to, czy dana maszyna posiada fabryczne osłony ruchomych części, a także, czy nie dokonano samowolnych przeróbek konstrukcyjnych maszyny, czy elementy dostępu do nich (schodki) są w dobrym stanie. Rolnicy lekceważą konieczność zapoznania się z instrukcją obsługi maszyny i przestrzegania jej zapisów.
Rolnik, z powodu luźnego ubrania (spodnie lub rozpięta koszula), może zostać pochwycony przez ruchome części maszyn, co często skutkuje poważnymi obrażeniami ciała, a nawet śmiercią.
Sposób schodzenia z maszyn
Sposób schodzenia z maszyny może wydawać się błahym zagadnieniem, jednak znaczna część rolników właśnie podczas tej czynności ulega wypadkom. Wchodząc lub schodząc z maszyny należy pamiętać, by przytrzymywać się rękami poręczy oraz schodzić przodem do schodków i maszyny. Nie należy zeskakiwać z przyczep czy schodków.
Utrzymanie porządku
Jak już wspomniano, jedną z najczęściej występujących przyczyn wypadku jest poślizgnięcie czy upadek. Utrzymanie porządku w gospodarstwie, zarówno w budynkach gospodarskich, oborach, stodołach, jak i na podwórzu ma kluczowe znaczenie. Narzędzia, kable, worki, opakowania po dodatkach do paszy czy środkach ochrony roślin powinny mieć swoje miejsce, niedostępne dla dzieci czy przypadkowych gości i nie zagradzać przejść.
Promocja bezpiecznej pracy i zdrowia
Promocja bezpiecznej pracy i zdrowia również ma duży wpływ na prewencję wypadkową. Znajomość zagrożeń w miejscu pracy, stosowanie bezpiecznych technik pracy, przerwy w pracy, dbałość o ogólny stan zdrowia powinny być promowane szczególnie przez inspektorów ds. prewencji wypadkowej KRUS, lekarzy w wiejskich ośrodkach zdrowia, nauczycieli w szkołach rolniczych i wiejskich.
Dzieci i młodociani
Dzieci nie powinny kierować ciągnikami rolniczymi, co niestety ciągle zdarza się w gospodarstwach rolnych, szczególnie w okresach dużego spiętrzenia prac polowych i braku personelu do pomocy. Rodzice – rolnicy odgrywają tu ogromną rolę, gdyż to oni dają przykład dzieciom, które je naśladują, a nieformalne przyzwolenie na obsługę maszyn rolniczych przez dzieci jest ogromnym zagrożeniem. Dzieci są angażowane do prac w rodzinnych gospodarstwach rolnych w Polsce w celu społecznego rozwoju dziecka, co jest elementem tradycji i kultury rodziny rolniczej. Powinny być to jednak prace szczególnie starannie dobrane i wykonywane pod nadzorem dorosłych. Oprócz dzieci rolnicy angażują także do pracy młodocianych, często nie zważając na wykaz prac wzbronionych młodocianym, który dotyczy m.in.: prac związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, prac w obciążającym mikroklimacie (gorącym, zimnym lub zmiennym), prac w hałasie.
Źródło matriały CIOP i PIB
najbliższe szkolenia z zakresu BHP i PPOŻ.
Zobacz też:
Motywacja rolników
Wpływ na zwiększenie motywacji rolników do wymiany narzędzi i maszyn na nowocześniejsze i bezpieczniejsze w użytkowaniu, wykonywania przeglądów technicznych maszyn oraz udziału w szkoleniach z zakresu bezpieczeństwa mogłyby mieć ulgi podatkowe, zniżki ubezpieczeniowe, niskooprocentowane kredyty oraz większe niż obecnie wsparcie organów państwowych lub organizacji rolniczych w kierowaniu używanego sprzętu do przeglądów technicznych.
Podnoszenie i przemieszczanie ciężkich przedmiotów
Wielu rolników wykonuje prace zgodnie z „tradycją”, tak jak robili to ich rodzice. Często nie stosują zalecanych bezpiecznych sposobów pracy. Ciężar przenoszonego przedmiotu powinien być zatem dostosowany do możliwości fizycznych danej osoby, dotyczących zarówno pracy mężczyzn, jak i kobiet oraz osób młodocianych.
Nie należy przenosić ciężarów przy skręconym kręgosłupie ani odchylać go do tyłu, bowiem taka pozycja powoduje duże obciążenie i może spowodować jego uraz. Najlepiej zastosować dostępny sprzęt wspomagający pracę, który może odciążyć układ mięśniowo-szkieletowy, czyli taczki, wózki, podnośniki, ciągnik z podnośnikiem widłowym lub chwytakiem czołowym.
Bezpieczne miejsce pracy
Miejsce pracy rolnika może się zmieniać wielokrotnie nawet w ciągu jednego dnia (obora, pole, pomieszczenie gospodarskie, silos itp.). Stąd postulat odpowiedniego zabezpieczenia barierką i/lub osłoną ochronną wszelkich otworów wrzutowych w stropach budynków gospodarskich, a także studzienek, kanałów, szamba, gnojowników i wykopów przed dostępem osób postronnych.
Środki ochrony indywidualnej
Praca w rolnictwie wymaga stosowania odzieży ochronnej, jednak w przypadku stosowania środków ochrony roślin (opryskiwanie, zamgławianie, fumigowanie, podlewanie i wprowadzanie granulatów do gleby, zaprawianie materiału siewnego) konieczne jest używanie dodatkowo środków ochrony indywidualnej (ochrona rąk i nóg, sprzęt ochrony układu oddechowego, ochrona oczu i twarzy). Ochrony rąk rękawice powinny być odporne na działanie ciekłych środków ochrony roślin, ochrony nóg – obuwie ochronne, bezpieczne lub zawodowe.
Szkolenia
Świadomość zagrożeń na stanowisku pracy, znajomość zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, posiadanie i stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej mają ogromny wpływ na bezwypadkową pracę. Warunki pracy, jakie stworzy sobie rolnik będą miały wpływ na jego bezpieczeństwo (niezależnie od warunków, na które nie ma on wpływu, np. atmosferycznych).
Maszyny
Rolnik przed nabyciem używanego sprzętu do pracy w gospodarstwie powinien zwrócić szczególną uwagę na to, czy dana maszyna posiada fabryczne osłony ruchomych części, a także, czy nie dokonano samowolnych przeróbek konstrukcyjnych maszyny, czy elementy dostępu do nich (schodki) są w dobrym stanie. Rolnicy lekceważą konieczność zapoznania się z instrukcją obsługi maszyny i przestrzegania jej zapisów.
Rolnik, z powodu luźnego ubrania (spodnie lub rozpięta koszula), może zostać pochwycony przez ruchome części maszyn, co często skutkuje poważnymi obrażeniami ciała, a nawet śmiercią.
Sposób schodzenia z maszyn
Sposób schodzenia z maszyny może wydawać się błahym zagadnieniem, jednak znaczna część rolników właśnie podczas tej czynności ulega wypadkom. Wchodząc lub schodząc z maszyny należy pamiętać, by przytrzymywać się rękami poręczy oraz schodzić przodem do schodków i maszyny. Nie należy zeskakiwać z przyczep czy schodków.
Utrzymanie porządku
Jak już wspomniano, jedną z najczęściej występujących przyczyn wypadku jest poślizgnięcie czy upadek. Utrzymanie porządku w gospodarstwie, zarówno w budynkach gospodarskich, oborach, stodołach, jak i na podwórzu ma kluczowe znaczenie. Narzędzia, kable, worki, opakowania po dodatkach do paszy czy środkach ochrony roślin powinny mieć swoje miejsce, niedostępne dla dzieci czy przypadkowych gości i nie zagradzać przejść.
Promocja bezpiecznej pracy i zdrowia
Promocja bezpiecznej pracy i zdrowia również ma duży wpływ na prewencję wypadkową. Znajomość zagrożeń w miejscu pracy, stosowanie bezpiecznych technik pracy, przerwy w pracy, dbałość o ogólny stan zdrowia powinny być promowane szczególnie przez inspektorów ds. prewencji wypadkowej KRUS, lekarzy w wiejskich ośrodkach zdrowia, nauczycieli w szkołach rolniczych i wiejskich.
Dzieci i młodociani
Dzieci nie powinny kierować ciągnikami rolniczymi, co niestety ciągle zdarza się w gospodarstwach rolnych, szczególnie w okresach dużego spiętrzenia prac polowych i braku personelu do pomocy. Rodzice – rolnicy odgrywają tu ogromną rolę, gdyż to oni dają przykład dzieciom, które je naśladują, a nieformalne przyzwolenie na obsługę maszyn rolniczych przez dzieci jest ogromnym zagrożeniem. Dzieci są angażowane do prac w rodzinnych gospodarstwach rolnych w Polsce w celu społecznego rozwoju dziecka, co jest elementem tradycji i kultury rodziny rolniczej. Powinny być to jednak prace szczególnie starannie dobrane i wykonywane pod nadzorem dorosłych. Oprócz dzieci rolnicy angażują także do pracy młodocianych, często nie zważając na wykaz prac wzbronionych młodocianym, który dotyczy m.in.: prac związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, prac w obciążającym mikroklimacie (gorącym, zimnym lub zmiennym), prac w hałasie.