Istotą BHP jest skłonienie pracodawcy do stworzenia takich warunków pracy, w których zatrudniony będzie w maksymalnym stopniu chroniony przed czynnikami ryzyka. Jednocześnie ma on wykonywać zadania w możliwie komfortowych warunkach, a w sytuacji, gdy dojdzie do wypadku – otrzymać stosowną opiekę i wsparcie. Co może zrobić pracodawca, aby jego podwładny pracował możliwie bezpiecznie?
Organizacja stanowisk pracy z uwzględnieniem czynników ryzyka a bezpieczeństwo pracowników
Pierwszy krok na drodze do zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom to stworzenie odpowiednich stanowisk pracy. Praktycznie nie ma takiego zawodu, który nie wiązłby się z żadnym zagrożeniem. Nawet praca biurowa przed komputerem w ciasnym, dusznym pomieszczeniu może nieść konsekwencje zdrowotne w postaci zwyrodnień kręgosłupa czy pogorszenia ostrości widzenia. Dlatego zarówno bezpieczeństwo pracowników w biurze, jak i w hali produkcyjnej czy na placu przeładunkowym musi być stawiane za priorytet.
Pracodawca chcący zapewnić bezpieczeństwo pracy zatrudnionym, powinien zacząć właśnie od oceny ryzyka stanowiska pracy. Dzięki temu dowie się, jakie kroki może podjąć w celu wyeliminowania niektórych zagrożeń lub ograniczenia ich wpływu na pracownika. Wśród wielu możliwości są między innymi:
- budowa ścianek dźwiękochłonnych,
- wykonywanie izolacji termicznej rozgrzanych elementów instalacji technologicznych,
- zastępowanie niebezpiecznej i ciężkiej pracy ludzi stanowiskami zautomatyzowanymi i robotami,
- montaż wyciągów, wentylatorów czy klimatyzacji przy stanowiskach,
- ergonomiczne oświetlenie stanowiska pracy,
- wyposażenie usprawniające wykonywanie konkretnych zadań (szafki narzędziowe, regały na części, dokumenty, czy materiały etc.).
Idealnym rozwiązaniem jest zaprojektowanie miejsca pracy z zastosowaniem zasad ergonomii. Przykład: stanowisko montażowe przemyślane tak, że pracownik zawsze ma pod ręką potrzebne mu części i narzędzia. Dzięki temu ilość wykonywanych przez niego zbędnych ruchów zostaje ograniczona do minimum, co eliminuje również szybkie zmęczenie.
Środki ochrony osobistej i bezpieczeństwo pracowników
W większości przypadków pracodawca może też poprawić bezpieczeństwo pracy podwładnego, zapewniając mu dostęp do środków ochrony indywidualnej. Zaliczają się do nich:
- odzież ochronna i robocza,
- obuwie,
- okulary lub gogle,
- ochronniki słuchu,
- kaski, czepki i inne nakrycia głowy,
- maseczki przeciwpyłowe,
- uprzęże do pracy na wysokości,
- wyspecjalizowane rękawice ochronne (np. nieprzewodzące dla elektryków czy antystatyczne dla elektroników).
Chociaż noszenie niektórych spośród wymienionych ochraniaczy bywa uciążliwe, zwykły czepek może zapobiec wciągnięciu włosów przez maszynę, a rękawice uchronią przed obcięciem palców czy porażeniem prądem. Środki ochrony osobistej uwzględnia też rzecz jasna bezpieczeństwo pracowników. Mogą to być np. specjalne okulary do pracy przed komputerem czy fartuch ochronny przy częstym korzystaniu z urządzeń drukujących.
Strefa komfortu pracownika i szkolenia
Bezpieczeństwo pracowników w dużej mierze zależy też od ich samopoczucia. Wykonując przez osiem godzin dziennie tę samą pracę, popada on w monotonię i traci zdolność koncentracji. Dlatego tak ważne jest zapewnienie mu miejsca, w którym może oderwać się od rutyny, odetchnąć świeżym powietrzem, zjeść regenerujący posiłek i odprężyć się podczas rozmowy z kolegami.
W nowoczesnych biurach coraz częściej preferuje się tworzenie stref przypominających warunki domowe. Można w nich znaleźć wygodną sofę, fotele, stolik z czasopismami i grami, a także sporo roślin. W hali produkcyjnej warto zadbać o pokój socjalny z odpowiednim wyposażeniem, który nie będzie przypominał więziennej stołówki. Niezbędne są też szkolenia pracowników uświadamiające im zagrożenia, z jakimi spotkają się na stanowisku pracy oraz sposoby radzenia sobie z nimi.