Pojęcie pracy zdalnej

Pojęcie pracy zdalnej zostało wprowadzone do porządku prawnego dopiero za sprawą tzw. specustawy, której celem jest przeciwdziałanie i zapobieganie rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Odrębnych przepisów w Kodeksie pracy co do zasad jej polecania, kontrolowania czy odwoływania jeszcze nie ustanowiono. Jak więc zgodnie z prawem polecać pracę zdalną?

Zgodnie z art. 3 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).

Uprawnienia pracodawcy

Przepis ten wprowadził jednostronne uprawnienie dla pracodawcy. Oznacza to, że w zakresie polecania pracy zdalnej nie jest konieczna aprobata pracownika. Pracodawca może polecić wykonywanie pracy w tej formie wszystkim pracownikom, wybranym grupom zawodowym lub tylko pracownikom, w stosunku do których zachodzi ryzyko wcześniejszego kontaktu z osobami zarażonymi koronawirusem. Decyzja w tym zakresie należy wyłącznie do pracodawcy.

Polecenie wykonywania pracy zdalnej nie wpływa na treść umowy o pracę i nie jest wymagana jej zmiana na mocy porozumienia stron, czy też wypowiedzenie zmieniające warunki pracy.

Polecenie wykonywania pracy zdalnej nie musi mieć konkretnego uzasadnienia, gdyż jego cel określono wprost w ustawie i on ma przyświecać decyzjom pracodawców. W związku z powyższym nie muszą być spełnione jakiekolwiek dodatkowe warunki, aby móc polecić pracę zdalną, a więc pracodawca nie musi znajdować się w rejonie, gdzie jest duża liczba zachorowań, gdyż działanie to może być w całości działaniem o podłożu profilaktycznym.

Polecając pracę zdalną pracodawca powinien zadbać o odpowiednie narzędzia pracy niezbędne do jej wykonywania i nie może oczekiwać wykorzystywania sprzętu prywatnego pracownika.

Możliwości pracownika

Pracownik nie może samodzielnie podjąć decyzji o wykonywaniu pracy zdalnie. Może przedłożyć pracodawcy wniosek o objęcie go taką formą pracy, ale wniosek ten nie jest wiążący dla pracodawcy. W żadnym przypadku praca zdalna nie może być wynikiem jednostronnej decyzji pracownika, gdyż niepojawienie się w pracy mogłoby go narazić na odpowiedzialność porządkową. Takie stanowisko wynika z art. 100 KP, który stanowi, że pracownik powinien stosować się do poleceń przełożonych.

Źródło: „Praca zdalna w praktyce. Zagadnienia prawa pracy i RODO” Łukasz Prasołek, Aleksandra Kiełbratowska