Dymy spawalnicze – nie lekceważ zagrożenia!
Spawalnictwo stanowi podstawową technologię łączenia materiałów metalicznych i tworzyw sztucznych. Duże narażenie zawodowe spawaczy wynika z występowania różnorodnych czynników szkodliwych, towarzyszących procesom spawania, w tym emisji pyłów i gazów do środowiska pracy. Główną rolę w zmniejszaniu stężenia zanieczyszczeń powietrza w strefach, gdzie prowadzone są prace spawalnicze, odgrywa wentylacja mechaniczna.
Narażenia zawodowe na dymy spawalnicze
Pyły aluminium, antymonu, baru, fluoru, kadmu, chromu, miedzi, manganu, molibdenu, ołowiu, tytanu, wanadu i cynku wykazują działanie drażniące lub uczulające. Tlenek cynku powstający podczas spawania blach ocynkowanych może być przyczyną tzw. gorączki cynkowej. Pyły i dymy niklu, kadmu, berylu i chromu są substancjami o działaniu rakotwórczym.
Długotrwałe narażenie na dymy spawalnicze prowadzi do odkładania się w płucach tlenków metali (głównie żelaza i cyny), a także krzemionki, powodując tzw. pylicę spawaczy elektrycznych. W Polsce określono wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) w odniesieniu do pyłów zawierających krystaliczną krzemionkę oraz poszczególnych gazów spawalniczych.
Wentylacja stanowisk spawalniczych
Racjonalna ochrona pracowników przed dymami spawalniczymi wymaga informacji dotyczącej stężenia dymów spawalniczych i ich rozkładu w obszarach, gdzie prowadzone są prace spawalnicze. Głównym zadaniem wentylacji jest wtedy zmniejszenie stężenia zanieczyszczeń powietrza, jako że jest ono miarą poziomu ryzyka w strefie oddychania pracowników. Z uwagi na to, że największe stężenia występują w najbliższym otoczeniu elementów spawanych, najbardziej celowe jest wentylowanie w miejscu powstawania zanieczyszczeń powietrza. Można to osiągnąć dzięki:
- wentylacji miejscowej wywiewnej celem niedopuszczenia do rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza
- wentylacji ogólnej poprzez rozcieńczanie zanieczyszczeń i wymianę powietrza w obiekcie
- dostarczeniu świeżego powietrza do obszarów spawania i osłon osobistych.
Zgodnie z dyrektywami UE oraz prawem polskim stanowiska pracy, na których dochodzi do emisji dymów spawalniczych, muszą być wyposażone w odpowiednie środki ochrony zbiorowej przed zapyleniem.
Najkorzystniejszym i zalecanym rozwiązaniem z punktu widzenia zabezpieczenia przed emisją zanieczyszczeń powietrza do środowiska pracy jest całkowite obudowanie stanowiska spawalniczego (hermetyzacja). Jeżeli nie jest to możliwe, stosuje się: obudowy częściowe z otworami roboczymi, instalacje wentylacji miejscowej wyposażone w ssawki, okapy (stacjonarne lub przestawne) oraz instalacje ogólnej wentylacji nawiewnej lub wywiewnej.
Obudowy i instalacje powinny być połączone z instalacją odpylającą albo urządzeniem filtracyjnym. W środowisku gracy, w którym emitowane są zanieczyszczenia powietrza, obudowy i instalacje wentylacji miejscowej powinny być wspomagane działaniem wentylacji mechanicznej ogólnej.
Źródło: materiały CIOP i PIB
najbliższe szkolenia z zakresu BHP i PPOŻ.
Zobacz też:
