22 517 88 66
Co łączy zakłady pracy, fabryki, aqua parki? Odpowiedzią jest… zagrożenie, wynikające z funkcjonowania w tego typu obiektach urządzeń wytwarzających aerozol wodny potencjalnie skażony bakterią Legionella. Jak minimalizować potencjalne ryzyko zakażenia bakterią pracowników korzystających z natrysków, pracujących przy obsłudze urządzeń wodnych? Odpowiedź w artykule Aleksandra Florka – zastępcy dyrektora działu handlowego ds. ochrony środowiska SEKA S.A.
Osoby, które zawodowo nie zajmują się zarządzaniem obiektami użyteczności publicznej, mogły nigdy nie słyszeć o bakteriach Legionelli. Czym one są? Dlaczego stanowią zagrożenie? Gdzie występują? Legionella to rodzaj bakterii, do której należy między innymi gatunek Legionella pneumophila wywołujący choroby z grupy legioneloz, z których najważniejsze znaczenie mają: choroba legionistów (ciężki przebieg) oraz gorączka Pontiac (przebieg lżejszy, grypopodobny).
Są to choroby układu oddechowego. Do zakażenia bakterią Legionella najczęściej dochodzi poprzez wdychanie zainfekowanego aerozolu wodnego, co może nastąpić podczas korzystania z natrysków, basenu, jacuzzi czy innego zbiornika wodnego, takiego jak fontanny albo źródła termalne.
Śmiertelność wynosi od 10% u osób prawidłowo leczonych, bez współistniejących zaburzeń odporności, do 80% u osób nieleczonych bądź ze współistniejącymi zaburzeniami odporności. Idealnymi warunkami do rozwoju Legionelli są miejsca wilgotne, ze stojącą wodą. Kolonizacji bakterii sprzyja temperatura w zakresie 25-45°C (optymalna temperatura do ich rozwoju wynosi 38°C), niskie stężenie dezynfekantów, zastoiny wody i czynniki biotyczne, takie jak obecność innych mikroorganizmów, biofilmu.
Na przyspieszenie szybkości wzrostu mają także wpływ: podłoże bogate w żelazo i mangan, wysoka wilgotność, dostępność dwutlenku węgla oraz wspomniana już odpowiednia temperatura. Dlatego aktualne przepisy przewidują temperaturę ciepłej wody użytkowej w granicach 55-60°C. W temperaturze 55°C bakterie Legionella żyją około 20 minut, w temperaturze 60°C – około 2 minut, a giną w temperaturze ok. 70°C. Poniżej temperatury 20°C poziom rozmnażania znacząco spada, ale bakteria może przetrwać w stanie uśpienia przy dużo niższych temperaturach do czasu pojawienia się sprzyjających warunków rozwoju. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określa, że ilość bakterii Legionella w wodzie nie powinna przekraczać stężenia 100 bakterii/100 ml ciepłej wody użytkowej, a w szpitalach i obiektach leczniczych – 50 jtk/1000 ml.
Czy do miana obiektów użyteczności publicznej możemy zaliczyć firmę, przedsiębiorstwo, zakład produkcyjny? Czy w związku z tym należy badać wodę, z której korzystają pracownicy i klienci?
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, nazwę „budynek użyteczności publicznej” należy rozumieć jako budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, owiaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny.
Jak czytamy, jest to bardzo szeroka i niejednoznaczna definicja. Dla zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia pracowników wskazane byłoby badanie wody szczególnie tam, gdzie występować mogą aerozole.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w załączniku 5 w tabeli B. „Minimalna częstotliwość pobierania próbek ciepłej wody oraz procedury postępowania w zależności od wyników badania bakteriologicznego”, mamy określoną częstotliwość, z jaką należy badać wodę. Jeżeli wyniki są w normie, tj. 100 bakterii/100 ml ciepłej wody użytkowej, a w szpitalach i obiektach leczniczych 50 jtk/1000 ml, to wodę badamy zgodnie z poniższym: W przedsiębiorstwach podmiotu wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne oraz w przedsiębiorstwach podmiotu wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, w których przebywają pacjenci o obniżonej odporności, w tym objęci leczeniem immunosupresyjnym, badamy wodę 2 razy w roku. W budynkach zamieszkania zbiorowego oraz w budynkach użyteczności publicznej, w których w trakcie ich użytkowania wytwarzany jest aerozol wodno-powietrzny, wykonujemy pierwsze badania w momencie, gdy wynik osiągnie wartość poniżej 100 jtk/100ml, – to kolejne – za rok. Gdy kolejny wynik także będzie poniżej 100jtk/100ml, to wtedy badamy wodę co 3 lata.
